Theater van de Onderdrukten
Theater van de Onderdrukten is een prachtige methode ontwikkeld door Augusto Boal (Brazilië) als antwoord op de vraag hoe theater een concrete bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de levens van mensen die in een dictatuur leven. Theater is voor hem een ‘practise of the revolution’: je onderzoekt, begrijpt beter en kunt oefenen met ander gedrag. Het is een familie van technieken waaronder Polities in je Hoofd, Legislatief Theater en het meer bekende Forum Theater. Op internet kun je meer vinden over de methode.
Theater van de Onderdrukten werkt op verschillende niveaus:
Gedragsniveau
Toegepast theater kan gebruikt worden om heel concreet een probleem op het niveau van gedrag bij te sturen. Daarbij van te denken aan preventie workshops, communicatietraining of het oplossen van conflicten in wijken of instellingen. Het conflict wordt dan uitgespeeld waarna deelnemers om de beurt één van de rollen nemen en het gedrag van dat personage veranderen om te kijken wat er verandert.
Psychologisch niveau
Theater biedt natuurlijk een ideale ruimte om te kijken naar het psychologische niveau. Met verschillende theatertechnieken kun je samen kijken wat er in het hoofd van een personage allemaal gebeurt en zo kun je dus meer inzichten krijgen in overtuigingen die maken dat je ergens in de problemen komt.
Zingevingsniveau
Je kunt nog een laag dieper in de psychologie gaan, in de betekenislaag. Met theater kun je een helende gemeenschap creëren. Ieder land heeft zo’n zijn sociale ziekten. In Nederland zijn dat depressie, eenzaamheid en stress. Nederland staat in de top 10 van depressiefste landen ter wereld. 15% van de Nederlanders lijdt onder depressie en nog meer mensen onder depressieve klachten. Dat soort klachten kan je heel goed aanpakken met theater. Dan schuif je van ‘toegepast theater’ meer richting ‘theater voor sociale heling’. Dan werk je meer met rituelen, groepsdynamiek, oude volksverhalen en symboliek.
Beleid maken
De kunsten hebben natuurlijk van oudsher een relatie met de politiek. Kunst kan ingezet worden als propaganda of juist een plek zijn waar de politiek bekritiseerd wordt. Maar Augusto Boal, de grondlegger van Theater van de Onderdrukten, is veel verder gegaan dan dat en heeft een familie van zeer verfijnde technieken ontwikkeld, waaronder legislatief theater waarin lokale politici in gesprek gaan met de burgers met behulp van theater. Burgers maken met behulp van een getrainde theatermaker een voorstelling over een probleem dat speelt in de gemeenschap. De lokale overheid die in de zaal zit, gaat daarna samen met de burgers in gesprek over wat de overheid kan doen om de burgers binnen dat probleem te helpen. De suggesties vanuit de zaal kunnen weer uitgespeeld worden om te kijken wat er in de concrete probleemsituatie verandert als het beleid van de lokale overheid aangepast zou worden.